امروزه پیوند ریه تنها درمان مؤثر برای بیماران مبتلا به مراحل پیشرفته و غیرقابل علاج تعداد زیادی از بیماری های ریه است. پیوند ریه یکی از مشکل ترین پیوند ها در بین ارگانهای مختلف می باشد . اولین تجربیات در انجام پیوند ریه در دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی با نتایج ضعیفی روبرو شد. به طوری که در نخستین پیوند ریه در سال ۱۹۶۳ که توسط هاردی انجام شد ، گیرنده آن تنها ۱۸ روز زنده ماند. ولی از سال ۱۹۸۰ به بعد ، رفته رفته نتایج قابل قبولی در بیماران پیوند شده به دست آمد. در دسترس قرار گرفتن داروهای جدید ، بهبود تکنیک های جراحی و مراقبت های بهتر بعد از پیوند باعث کاهش مرگ و میر در این بیماران شد و از سال ۱۹۹۰ به بعد بیش از ۲۵۰۰۰ مورد پیوند ریه در سراسر دنیا انجام شده است.اولین مورد پیوند ریه در ایران نیز در سال ۱۳۷۹ در بیمارستان امام خمینی تهران انجام شد که این بیمار تا کنون زنده و فعال میباشد.
در انجام پیوند ریه، عضو اهدایی ریه فقط از افراد مرگ مغزی دریافت میشود و با توجه به این که راه هوایی (نای) بیماران پس از مرگ مغزی لوله گذاری شده و تحت تهویه مکانیکی قرار می گیرد، لذا بیشترین عضو آسیب پذیر دهندگان اعضا از مرگ مغزی، ریه است و حتی در بهترین مراکز دنیا نیز حدود ۱۵ درصد ریه بیماران مرگ مغزی قابل پیوند می باشند که این امر موجب کاهش تعداد دهندگان ریه پیوندی شده است .به دلیل پیچیدگی عمل پیوند ریه تمامی مراکز پیوند نیازمند وضع دستورالعمل های خاص مرتبط با ان مرکز و مطابق با شرایط کلینیکی و منابع موجود با استفاده از تجارب مدیریت بیماران در ان مرکز میباشند.
با تمام پیشرفت ها و تلاش های انجام شده، در بین پیوند ارگان های مختلف، پیوند ریه هنوز نتوانسته میزان مرگ و میر بیماران را به طور چشمگیرکاهش دهد . با این حال، این عمل می تواند کیفیت زندگی بیماران را افزایش دهد و زمینه بازگشت فرد به زندگی را فراهم سازد.
چه کسی کاندید دریافت پیوند ریه است؟( لیست بیماری ها و شرایط )
پیوند تنها در شرایطی به عنوان یک انتخاب در نظر گرفته می شود که بتواند کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشد یا باعث افزایش امید به زندگی در فرد گردد. به عبارت دیگر تنها در شرایطی که پیوند ریه بتواند باعث افزایش طول عمر، زندگی بهتر و با کیفیتتر بیمار شود، به عنوان یک راه حل درمانی به بیمار پیشنهاد میگردد. از آنجا که پیوند ریه یک فرآیند جدی، سخت و پیچیده است، در بسیاری از بیماران خطرات ناشی از عمل جراحی و بهبودی پس از آن، می تواند سنگینتر از اثرات زیانبار بیماری ریوی خود بیمار به منظور بهبود کیفیت زندگی بیماران و حتی افزایش طول عمر وی باشد.
بیمارانی که کاندید پیوند ریه میشوند دچار بیماری پیشرفته ریه بوده که به درمان های دارویی و سایر اقدامات درمانی پاسخ ندادهاند وعمل پیوند به عنوان آخرین راه حل درمانی به آنها پیشنهاد داده می شود. شرایط بالینی این بیماران نشان دهنده تنگی نفس شدید، عدم توانایی در انجام فعالیتهای فیزیکی و وابستگی به اکسیژن در اغلب این بیماران میباشد.
شایع ترین بیماری های ریوی که فرد را کاندید پیوند ریه می کنند، عبارتند از:
– بیماری های انسدادی مزمن ریوی
– فیبروز ریوی
– فیبروز سیستیک
– فشار خون بالای ناشناخته شریان ریوی
– برونشکتازی و ……………. .
دلایل پیوند ریه می تواند در میان افراد مبتلا به این بیماری ها متفاوت باشد. در مراکز پیوند ریه شرایط سنی یکی از شروط مهم در این عمل است.
آیا پیوند ریه درمان قطعی است؟
در حقیقت هنگامی که ریه شما به درستی کار می کند ، شما به سختی متوجه کارکرد و اهمیت این عضو حیاتی هستید. اما یک ریه آسیب دیده دیگر قادر به تامین مقدار اکسیژن کافی برای بدن شما یا خروج موثر دی اکسید کربن نخواهد بود. در نتیجه این عملکرد نامناسب ریه باعث احساس مداوم خستگی و تنگی نفس شما خواهد شد. در چنین شرایطی پیوند ریه هنگامی ضروری است که این وضعیت باعث افت قابل توجه وضعیت سلامتی شما خواهد شد و هیچ راه حل درمانی دیگری به منظور کمک به ترمیم وضعیت ریه ها و بهبود عملکرد ریه وجود نخواهد داشت.
مزایا و معایب عمل پیوند:
بسیاری از بیماران بعد از عمل پیوند :
- تنگی نفس کمتر
- انرژی بیشتر
- محدودیت های کمتر
- کیفیت بهتر زندگی
- و طول عمر بیشتری با عمل پیوند را تجربه خواهند کرد.
در مقابل مزایای عمل پیوند و بهبود کیفیت زندگی بیمار ، تمامی بیماران:
- باید داروهای پیوند را تا پایان عمر به منظور عدم پس زدن ریه پیوندی دریافت کنند.
- می بایست برای تمام عمر تحت نظر تیم پیوند باشند.
- باید عوارض تمامی داروهای مصرفی را بپذیرند.
- ریسک بیشتری برای ابتلا به بیماری های عفونی دارند.